Οταν εσωζαν (ξανα) τις αεροπορικες

Επίκαιρο σημείωμα λόγω Aegean. 

Έναν χρόνο μετά τη λήξη του Εμφυλίου, η Ελλάδα βρίσκεται σε βαθιά ύφεση. Οι 2,5 αεροπορικές εταιρείες της εποχής - η ΤΑΕ του Στεφάνου Ζώτου και της TWA, η ΕΛΛ.Α.Σ των 4 μετοχικων ταμείων και της Scottish aviation, και η μικρή ΑΜΕ - βρίσκονται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση.

Η κυβέρνηση Σοφ. Βενιζέλου επεξεργάζεται κι επιβάλλει με αναγκαστικό νόμο την αναγκαστική συγχώνευση των τριών εταιρειών κάτω από την ΤΑΕ, που ήταν και η μεγαλύτερη όλων και είχε ήδη εταιρική και μετοχική συνεργασία με την ΑΜΕ. Έτσι δημιουργείται η ΤΑΕ Εθνικαί Αεροπορικαί Γράμμαι.

Υπουργός αεροπορίας ήταν ο Αχαιός Τάσης Βγενοπουλος, ενώ ο αρμόδιος υφυπουργός Οικονομικών ήταν ο νεότατος τότε Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ο οποίος το καλοκαίρι του 1951 ανέλαβε παράλληλα και το χαρτοφυλάκιο της Αεροπορίας. 

Μεταξύ άλλων ο αναγκαστικός νόμος της συγχωνεύσης έσβηνε τα χρωστούμενα (φόρους, εισφορές, τέλη), έδινε χρυσή μετοχή στο κράτος στο 10% της εταιρείας και όριζε κυβερνητικό επίτροπο ο οποίος μπορούσε να μπλοκάρει κάθε απόφαση ΔΣ και να παραλύσει την εταιρεία. 

Ο κυβερνητικός επίτροπος είχε και το κλειδί του μέλλοντος της εταιρείας που δεν ήταν άλλο από την χορήγηση ενός γενναίου δανείου αναχρηματοδότησης της νέας ΤΑΕ από την Εθνική Τράπεζα, η οποία στο μεταξύ αντικατέστησε τους Σκωτσεζους στο σχήμα. 

Όλα πήγαν καλά - ο Πλαστήρας που εξελέγη στη συνέχεια, και μαζί του ο Καρταλης και ο υπ. Συγκοινωνιών Μπουρδάρας (το υπ. Αεροπορίας είχε πρόσφατα καταργηθεί) δεν ασχολήθηκαν ξανά, διότι είχε προτεραιότητα το πρόγραμμα σταθεροποίησης του Καρταλη.

Το οποίο πρόγραμμα περιείχε και μια γερή υποτίμηση της δραχμής την οποία όμως έκανε ο διάδοχος του, ο Μαρκεζίνης και την καρπώθηκε εις τους αιώνας των αιώνων.

(Την ΤΑΕ την περιέλαβε ο Παπάγος κάτι που εξηγεί και γιατί δεν ξανακούσαμε ποτέ για αυτήν).

Η περίοδος 1945-1957 είναι η μοναδική έως τα τέλη του 20ου αιώνα που η πολιτική αεροπορία δούλεψε με όρους ανοιχτής αγοράς και ιδιωτικής οικονομίας, κάτι πρωτοποριακό για την εποχή στην Ευρώπη η οποία δούλευε με καλά προστατευμένα και αγρίως χρηματοδοτούμενα κρατικά μονοπώλια. 

Νωρίτερα, πετούσε με μονοπωλιακή σύμβαση η ελληνική εταιρεία εναέριων συγκοινωνιών (ΕΕΕΣ) την οποία διέλυσαν οι Ναζί. Και αργότερα Ωνάσης (1957-1975) και ελληνικό δημόσιο (1975 έως 1992) είχαν το προνόμιο αποκλειστικής εκμετάλλευσης.

Οι αεροπορικές ως στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεις πάντα έβρισκαν ασφάλεια κάτω από τις κρατικές φτερούγες. Δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά.

Κάποιος το έγραφε τις προάλλες: "Στα χαρακώματα είμαστε όλοι Κεϋνσιανοι. 

Και για να κουφαθείτε: Στις διαπραγματεύσεις της ειρήνης στο Παρίσι το 1946, όλες οι εθνικές αντιπροσωπείες έφτασαν στο Ορλύ με Στρατιωτικά αεροσκάφη, πλην δυο: Των ΗΠΑ που έφτασε με την TWA και της Ελλάδας που πέταξε με την ΤΑΕ!

(Και εάν αναρωτιέστε που τα ξέρω όλα αυτά, είναι γιατί έφαγα τα ματάκια μου τα τελευταία χρόνια για να γραφτεί ένα βιβλίο για την Πολιτική Αεροπορία από την απελευθέρωση έως τον Ωνάση, το οποίο θα διαβάσετε ελπίζω κάποια στιγμή μέσα στο 2021).