Η εξωτερική πολιτική του Βυζαντίου

Εν τω μεταξύ, δεν ήταν μόνο η δακτυλιδομαχία των πρασίνων που ανησυχούσε τους λαούς της αυτοκρατορίας. Η Σκλαβηνοί της Παιονίας επιθυμούσαν διακαώς να αναγνωριστούν διεθνώς ως Θέμα Θεσσαλονίκης. Ήταν πανθομολογούμενο τω καιρώ εκείνω ότι η Αυτοκρατορία δεν είχε χειρισθεί το θέμα ορθώς. Πολλοί σοφοί της εποχής έλεγαν ότι η ακολοθούμενη πολιτική των τελευταίων τεσσάρων αυτοκρατόρων του Ιερού Παλατίου Μαξίμου ήταν ανακόλουθη με τας γραφάς τόσο του Θουκιδίδου ("ο ισχυρότερος δεν χρειάζεται ιδιαίτερα επιχειρήματα για να πείσει τον λιγότερο ισχυρό") όσο και της Παλαιάς Διαθήκης ("οφθαλμός αντί οφθαλμού" ήτοι σύνορα με τη Σερβία).

Όλο και περισσότεροι βαρβαρικοί ηγεμόνες αναγνώριζαν τους Σκλαβηνούς της Παιονίας με το συνταγματικό της όνομα, δηλαδή, Θέμα Θεσσαλονίκης. Λόγω Σταυροφοριών, οι φράγκοι εταίροι του Βυζαντίου κάλυπταν τις πλάτες της Αυτοκρατορίας, ονομάζοντας την μικρή Βαλκανική ηγεμονία "Πρώην Σκλαβινό Θέμα Θεσσαλονίκης", υπό το ακρονύμιο ΠροΣκλαΘες - το ίδιο και οι Ηνωμένοι Βαρβαρικοί Λαοί.

Πολλοί υποστήριζαν ότι το πρόβλημα ξεκίνησε όταν, παρά την δεδηλωμένη εχθρότητα των δύο κρατών -δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η Παιονία ήταν το πεδίον στρατιωτικής δράσης του Βασιλείου του Β του Βουλγαροκτόνου, λόγω των μηδαμινών ημερομισθίων, του ελλείματος οικονομικής ανάπτυξης και της απουσίας του κράτους, άρα και της γραφειοκρατίας, πλήθος εμπόρων και επιχειρήσεων μετέφεραν την παραγωγή τους στη γείτονα χώρα, καθιστώντας την Αυτοκρατορία, πρώτο ξένο επενδυτή στην Παιονία, με ότι κι αυτό συνεπάγεται. Επιφανείς νομομαθείς, αλλά και εικονολάτρες, επισημαίνουν κάτι που ένας Τεύτων φιλόσοφος θα σημείωνε αιώνες αργότερα "Η οικονομία είναι ταχύτερη από τα κράτη".

Εν τούτοις, έμπειροι μελετητές της Βασιλείας του Μανουήλ Παλαιολόγου, τονίζουν ότι αποτέλεσε και αποτελεί λάθος της Αυτοκρατορίας να μην αξιοποιήσει τους Ιλλυριούς που κατοικούν στην Παιονία. Θεωρείται ότι η ενδυνάμωση τους θα οδηγούσε σε αποσταθεροποίηση της ούτως ή άλλως σαθρής ηγεμονίας, ενδεχόμενο που θα την έφερνε σε δεινή διαπραγματευτική θέση.

Η ενδυνάμωση των Ιλλυριών συνάδει και με τη διεθνή γεωπολιτική τάση των φράγκων εταίρων, αλλά και των νεόφραγκων νεοσταυροφόρων μονοφυσιτών, θα μπορούσε να πει κανείς. Όμως, είναι άξιον απορίας για ποιόν λόγο ο Αυτοκράτωρ του Μαξίμου Καραμανλής, αλλά και η θυγατέρα του τέως αυτοκράτορα και ζηλωτή εικονομάχου Μητσοτάκη, Ντόρα δεν εφαρμόζουν αυτήν την προοπτική. Ίσως, γιατί όπως έγραψε κι ένας ζηλωτής μοναχός της Καπνικαρέας: "Κανένας δεν ξέχασε το θέμα του Ονόματος κι ας το υποτίμησε τότε χλευαστικά ο Μητσοτάκης, λέγοντας ότι σε δέκα χρόνια κανείς δεν θα το θυμάται. Η πραγματικότητα εκδικείται τους λογάδες που δεν τη σέβονται (...Για τον Μητσοτάκη η εκδίκηση είναι διπλή: το ακανθώδες θέμα το χειρίζεται τώρα η κόρη του!)"

Σχόλια