ΕΝΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 2 ΧΡΟΝΙΑ

Το Satellite Terminal του ΔΑΑ. Φλεβάρη 2019. Προσωπικό αρχείο 

Υπό τις γνωστές τραγικές εικόνες που μας έρχονται από την Ουκρανία και προσεγγίζοντας τη διετία από το ξέσπασμα της πανδημίας, ξαναδιάβαζα το τελευταίο κεφάλαιο του #ΣΚΡΟΛ (που γράφτηκε πριν από 2 χρόνια) και νομίζω ότι είναι επίκαιρο. Αποσπάσματα παρακάτω:

«Οι παγκόσμιες εξελίξεις είναι δυσοίωνες: Αποσύνθεση του διεθνούς συστήματος σταθερότητας και συνεργασίας, διαρκής υποχώρηση των επενδύσεων και εμπορικός πόλεμος, δηλαδή όλο αυτό που ονομάζουμε αποπαγκοσμιοποίηση και που επιταχύνει την πορεία μας προς τις προφητείες του Κώστα Κωστή και του Παναγιώτη Κονδύλη (1943-1998).

Πλέον δεν μιλούμε για κρίση – η οποία εν μέρει έχει συμμαζευτεί- αλλά για υπαρξιακού χαρακτήρα κενό που μας περιμένει στην πορεία. Το τρίλημμα μεταξύ δημοκρατίας, ανάπτυξης και παγκοσμιοποίησης, που προέβλεψε ο Κωστής δεν είναι μακριά.

Ο COVID-19 επιταχύνει την πορεία μας προς αυτό το σταυροδρόμι των δύσκολων επιλογών…

Το δίκαιο του ισχυρότερου επανήλθε δριμύτερο – αν είχε φύγει και ποτέ. Υπάρχουν σαφείς οδηγίες χρήσης και αναλυτικά εγχειρίδια για όλα αυτά στις βιβλιοθήκες: Θουκυδίδης, Λέων Σοφός, Μακιαβέλλι, Σβολόπουλος – και σίγουρα όχι στις αναζητήσεις του Google.

Πίσω από τα διπλωματικά διατυπωμένα κοινά ανακοινωθέντα και τα γεμάτα ευγένεια Δελτία Τύπου, στις σκοτεινές αίθουσες της εξουσίας λίγα πράγματα έχουν αλλάξει από την εποχή που ο Θουκυδίδης αναδείκνυε τον κυνικό ρεαλισμό με τον οποίο οι Αθηναίοι, έχοντας αποτύχει να εξασφαλίσουν ειρηνικά την απόλυτη υποταγή των Μηλίων, ισοπέδωσαν το νησί.

…H πολιτική και η διπλωματία είναι πρωτίστως μια άσκηση realpolitik – συχνά άκομψα κυνική, ακόμα και brutal. Η δε πίστη στις αξίες μπορεί να έρχεται με κόστος. Αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνούμε σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται από την realpolitik εδώ και αιώνες…

Ο ολοένα και πιο πολύπλοκος κόσμος θα μας κάνει να ξαναθυμηθούμε τα ξεχασμένα αυτά μαθήματα ιστορίας.

Δείτε τι έχει συμβεί με τις μάσκες και τον ιατρικό εξοπλισμό: Ένας άνευ προηγουμένου παγκόσμιος ανταγωνισμός πλειοδοσίας ανάμεσα στα προηγμένα έθνη, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα εφόδια για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού.

Και αυτό συνέβη για έναν άκρως ειρωνικό λόγο. Τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη απλά δεν παράγουν τέτοιον εξοπλισμό και βρέθηκαν να εξαρτώνται από την Κίνα, αλλά και άλλες χώρες.

Πρόκειται για μία αδιανόητη εξέλιξη, το νήμα της οποίας ξεκινά από το άνοιγμα νέων αγορών πριν από 20-30 χρόνια, που έφερε ευκαιρίες τόσο για νέα πελατεία όσο και για μείωση του κόστους παραγωγής, αλλά και για την αποφυγή των γνωστών μπελάδων που φέρνει η δημοκρατία – την τέχνη του συνδικαλίζεσθαι, τις άβολες ερωτήσεις στη βουλή, τον επικοινωνιακό διασυρμό στα ΜΜΕ.

Με αντάλλαγμα το άνοιγμα νέων αγορών, η Δύση επέτρεψε να μεταφερθεί μεγάλο τμήμα παραγωγής σε χώρες χαμηλότερου κόστους, με την Κίνα να λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος του οφέλους της νέας κατάστασης.

Κι έτσι τα χρόνια πέρασαν και οδήγησαν την οικονομία της Δύσης σε έναν πρωτοφανή μετασχηματισμό, ο οποίος μετακίνησε εκατομμύρια ανθρώπους από την παραγωγή προϊόντων, στην παροχή υπηρεσιών, φέρνοντας τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους – όπως οι απεριόριστες αποχρώσεις του εργασιακού γκρι σε όλη τη Δύση, με κύριο χαρακτηριστικό τις νεότερες γενιές που δεν είναι σε θέση να αγοράσουν σπίτι, να αποταμιεύσουν ή να κάνουν οικογένεια με ασφάλεια. Και έμεινε χωρίς ιατρικές μάσκες!

Η μεταφορά κεφαλαίων, ισχύος και επιρροής από τη Δύση στην Ανατολή βαθμιαία ανέδειξε την Κίνα σε παγκόσμιο παράγοντα, που αμφισβητεί ευθέως την Αμερικανική πρωτοκαθεδρία. Εάν αυτή τερματιστεί, είναι πιθανόν στο κενοτάφιό της να αναγράφεται η φράση “Designed in California, Assembled in China”, αντιγράφοντας τις τεχνικές λεπτομέρειες του εμπορικού σήματος των συσκευών της Apple.

…Είναι αδύνατο να λυθούν μεγάλα, διεθνή ζητήματα δίχως ηγέτες πρόθυμους να καθίσουν στο τραπέζι για να βρουν λύσεις… Στην Ευρώπη θα βρεθούμε ξανά σε ένα σταυροδρόμι δύσκολων και ιστορικών αποφάσεων.

Σε αντίθεση με τους καταστροφολόγους, που παραμονεύουν σε κάθε ιστορική συγκυρία – σαν αυτούς που πηγαίνουν στο γήπεδο όχι για να χαρούν την ομάδα τους, αλλά για να βρίσουν τον αντίπαλο- , δεν βλέπω λόγο η Ευρώπη να μην πάρει τον συνήθη δρόμο της συνεργασίας.

…Έχω σκεφτεί πολύ τελευταία ότι μπορεί να είμαστε σαν εκείνη τη γενιά που βγήκε – όπως βγήκε – από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκεί που πήγε τελικά να ξανασηκώσει κεφάλι – μόλις το 1939 το ΑΕΠ και τα φορολογικά έσοδα επανήλθαν στο επίπεδο του 1911 – της έσκασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

...Κοινώς αυτοί που ήταν 20-30 χρονών στην περίοδο της συνθήκης της Λωζάνης, ταλαιπωρήθηκαν τουλάχιστον αλλά τριάντα χρόνια. Και ήταν 70-80 χρόνων, όταν μπήκαμε στην Ευρώπη.

Σκέφτομαι αντίστοιχα τα νέα παιδιά σήμερα, αυτά που ήταν 15-20 χρόνων το 2010 και δεν πρόλαβαν να βιώσουν παραστάσεις ευημερίας – του ΠΑΣΟΚ του αληθινού. Και που σήμερα, εκεί που ετοιμάζονταν επιτέλους να αρπάξουν τη ζωή απ’ τα μαλλιά, βρίσκονται ξανά μπροστά σε ένα νέο, αχαρτογράφητο παγόβουνο.

Αν και η ζωή έχει δείξει ότι το κακό σενάριο είναι συνήθως το επικρατέστερο προς υλοποίηση, εύχομαι ολόψυχα να βγούμε όλοι αλώβητοι από αυτήν ιστορία.

Γιατί εκεί έξω, ο άξονας της ιστορίας κινείται και σε κάθε του στροφή ρίχνει μάσκες, φέρνει όλο και περισσότερο κυνισμό, ξεγυμνώνει παραδοχές και αυταπάτες. Η νύχτα ήταν γκαστρωμένη, που θα ’λέγε και ο Χαρίλαος Φλωράκης.

Είναι μια εποχή για γερά στομάχια και θα ήταν παράτολμο να υποστηρίξει κάνεις ότι η νεωτερικότητα πράγματι μας εφοδίασε με τις δεξιότητες εκείνες που χρειάζεται κανείς για να επιβιώσει στον λάκκο με τα φίδια.

Ο ιστορικός επιταχυντής πατάει γκάζι – και όπου βγάλει. Ό,τι συμβαίνει, δεν είναι καινούριο – έχει ξανασυμβεί. Αλλά όλα θα μας είναι πρωτόγνωρα".