Βαγγελης Καραμανωλακης, Ανεπιθυμητο Παρελθον

Σε λίγες μέρες θα έχουν ολοκληρωθεί 70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου - με τη νίκη του εθνικού και την υποχώρηση του δημοκρατικού στρατού, αντίστοιχα - και 30 από την καύση 17,5 εκατ. φακέλων κοινωνικών φρονημάτων που διατηρούσε η κρατική ασφάλεια από την κυβέρνηση συνεργασίας του Τζαννή Τζαννετάκη.

Πρόκειται για δύο αλληλένδετα γεγονότα που σηματοδοτούν την έναρξη, αλλά και τη λήξη του ψυχρού πολέμου, συμβολίζουν το πέρασμα από ένα σκληροτράχηλο κι εκδικητικό status quo, σε μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή δημοκρατία και αντανακλούν την πορεία από την καχεκτική δημοκρατία της εθνικοφροσύνης, τα πέτρινα χρόνια και τη δικτατορία, σε μια Ελλάδα που μέσα από το Μάαστριχτ και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα γινόταν ένα πρότυπο δημοκρατίας κι ελευθερίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η κυκλοφορία του βιβλίου του Καραμανωλάκη δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη, καθώς προσφέρει μια βουτιά στα βαθιά στο φακέλωμα εκατομμυρίων Ελλήνων και πολλαπλές απαντήσεις γύρω από τα κίνητρα που οδήγησαν τη συγκυβέρνηση ΝΔ- Συνασπισμού στην αποτέφρωση 17,5 εκατ. φακέλων κοινωνικών φρονημάτων.

Ο συγγραφέας αναλύει εμπεριστατωμένα - και σχεδόν εμμονικά - το φαινόμενο της τήρησης και επικαιροποίησης των φακέλων ΚΦ κι αφιερώνει μεγάλη έκταση στη σκοτεινή αυτή διοικητική μεθοδολογία, που ξεκίνησε από το Ιδιώνυμο και έληξε με την επαναφορά της δημοκρατίας και τη μεταπολίτευση. 

Με case study τον φάκελο του Λεωνίδα Κύρκου, ο Καραμανωλάκης σκιαγραφεί την πορεία των αποκλεισμένων και ηττημένων του εμφυλίου και ιχνηλατεί, στη συνέχεια, τα ιστορικά μονοπάτια της συμφιλίωσης και της λήθης, μέσα από τις πολιτικές εναλλαγές προσώπων και κομμάτων. 

Ουσιαστικά, πρόκειται για μια καλογραμμένη ιστορία μιας Οργουελιανής δυστοπίας, αδιανόητης για όλους εμάς που μεγαλώσαμε σε συνθήκες ελευθερίας και ισότητας, κι ενός προϊόντος της χειρότερης περιόδου της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Και το οποίο έληξε πανηγυρικά δια της καύσης των φακέλων στις υψικαμινους της Χαλυβουργικής, με σημαντικές όμως αντιδράσεις. 

Το θέμα της ιδιωτικότητας επανέρχεται δριμύτερο στην ψηφιακή εποχή, με νέους δαίμονες να δοκιμάζουν τα όρια του νομικού μας πολιτισμού, σε παγκόσμια πια κλίμακα.