"Παλαβοι ειμαστε... "

Πάντα θα υπάρχουν γύρω μας θερμοκέφαλοι, ιδεοληπτικοί, αδίστακτοι και ανόητοι. Και πάντα θα επιχειρούν να τα κάνουν μαντάρα - δείτε τι τραβάει η Μεγάλη Βρετανία, δίχως την οποία απλά δεν θα υπήρχε ελληνικό κράτος, και σε τι αδιέξοδο έχει βρεθεί. 

Ο συνδυασμός δε των παραπάνω ιδιοτήτων μπορεί να αποδειχθεί απλά τραγικός. 

Ειδικά στις δύσκολες στιγμές, η παλαβομάρα αποκτά επικίνδυνα φυγόκεντρη δυναμική που καταλήγει συχνά σε αποδρομή, με ολέθριες συνέπειες. 

Τέτοιες ώρες πριν από 70 χρόνια, ο Δημοκρατικός Στράτος εγκατέλειπε τις τελευταίες θέσεις του στον Γράμμο, έπειτα από τη σφοδρή επίθεση του Εθνικού Στρατού, με την οποία ολοκληρώθηκε με επιτυχία η επιχείρηση "Πυρσός". 

Είχε προηγηθεί μια μακρά περίοδος ανωμαλίας, αστάθειας και δυστυχίας. 

Καταστροφές, νεκροί, ερήμωση, διαλυμένοι άνθρωποι. Οι καρποί του πολέμου. Με αφηγήσεις που έγραψαν νικητές και ηττημένοι, τροπαιοφόροι και μάρτυρες που μεγάλωσαν μια - δυο γενιές και με μια συμφιλίωση που ήρθε αργότερα, όταν η ιστορία έκλεινε τον κύκλο της - όλα αυτά πια στους καιρούς μας κινδυνεύουν να λησμονηθούν. Θαρρείς και η μνήμη μας είναι σαν των χρυσόψαρων. Στιγμιαία. 

Η συνάντηση του Μάρκου Βαφειάδη με τον Θρασύβουλο Τσακαλώτο - ένα γεγονός ξεχασμένο πια, που προβλήθηκε από την ιταλική τηλεόραση όταν ήμασταν μικρά παιδιά - πρέπει να μεταδίδεται κάθε φορά που καταπιανόμαστε με ένα επίκαιρο θέμα της δημόσιας ζωής, βγάζοντας το άχτι μας, σε υψηλούς (συνήθως) τόνους. 

Δύο θανάσιμοι αντίπαλοι, ο μεγάλος στρατηγός και πρωθυπουργός της ελεύθερης Ελλάδας και ο σκληροτράχηλος πολεμιστής του 20ου αιώνα, που μόνος με τους άνδρες του κρατησε την Αθήνα στα Δεκεμβριανά, δεν δίστασαν να δώσουν τα χέρια, όταν πια τα πάθη είχαν ατονήσει. Φυσικά, η συνάντηση αυτή σήκωσε θύελλα αντιδράσεων. 

Οι παλιοί - ο Ανδρέας, ο Μητσοτάκης, ο Καραμανλής, ο Φλωράκης, ο Τζαννετάκης, ο Κύρκος -, ήταν άνθρωποι φτιαγμένοι από φωτιά και ατσάλι κι έκαναν τελικά την ώρα που έπρεπε, αυτό που έπρεπε (όπως το έκαναν..) ώστε η δική μας η γενιά να ζήσει σε ένα περιβάλλον ευημερίας και ισότητας που ούτε το φανταζόταν οι παππούδες και οι προπαππούδες μας που μεγάλωσαν σε μια πάμφτωχη, αγροτική χώρα, με ασύλληπτα προβλήματα. Είχαν πάρει τα μαθήματά τους. 

Ο Κύρκος - που επίσης "έφυγε" τέτοιες μέρες - το είχε συμπυκνώσει όσο πιο διακριτικά μπορούσε στον επικήδειό του: "Φεύγω, σας χαιρετώ όλους, και εσάς που πορευτήκαμε μαζί και εσάς τους άλλους της κάθε φορά αντίπερα όχθης, και έχω μόνο ένα να σας πω: σύγκρουση ιδεών, όχι βία και μισαλλοδοξία, δεν οδηγούν πουθενά, γεια σας".

Ο Τσακαλώτος πάλι, ένας άνθρωπος αναμφίβολα πρακτικός - που επίσης "έφυγε" Αύγουστο- το ομολόγησε με πολύ πιο απλό τρόπο στον Βαφειάδη: "Παλαβοί είμαστε... Ας μας βρίζουν, κάποτε θα το καταλάβουν".