Στη θάλασσα της πλατείας Συντάγματος

Λονδίνο, Οκτώβρης 2017 

 

Ήρθε η ώρα να το ομολογήσω. Η κατάσταση μου χειροτερεύει. Παρόλο που ζω για περισσότερα από δέκα χρόνια στην Αθήνα, κάθε φορά που λίγο χαλαρώνω και ξεχνιέμαι, νομίζω ότι είμαι στη Θεσσαλονίκη. Είναι γελοίο. Η γυναίκα μου με κοροϊδεύει. Κατηφορίζω από έξοδο τη λεωφόρο Μεσογείων και έχω την εντύπωση ότι έχω διασχίζω μια ατέλειωτη Αιγαίου. 

Ήλπιζα ότι θα κατάφερνα κάποτε να το ξεπεράσω. Καμία πρόοδος. Ακόμα και στη Βαρκελώνη μια φορά - νύχτα μεθυσμένος - νόμιζα ότι ήμουν στη Θεσσαλονίκη. Φταίνε και κάποια οικοδομικά μπλοκ που δεν σχηματίζουν ορθογώνια τετράγωνα αλλά εξάγωνα, με κοφτές γωνίες, όπως στη συμβολή της Εγνατίας και της Συγγρού. Λίγοι άλλωστε το ξέρουν, αλλά η γενιά του Ερνέστου Εμπράρ έμαθε πολεοδομία πάνω στην παρακαταθήκη του Καταλανού βουλευτή, αρχιτέκτονα και μεγαλογαιοκτήμονα Ιλντεφόνς Σερντά, ο οποίος πέρασε στην αιωνιότητα, πολεοδομώντας τις νέες περιοχές της Βαρκελώνης με αριστοτεχνικό τρόπο- και τακτοποιώντας παράλληλα την τεράστια ακίνητη περιουσία του. 

Κάπως έτσι – και χειρότερα – έγινε και η πολεοδόμηση της Αθήνας. Οι νικητές επαναστάτες έδιωξαν όπως - όπως τους Τούρκους, πήραν τη γη τους και μετά ήρθαν οι Βαυαροί, οι οποίοι τα αγόρασαν όλα και έβαλαν τον Κλεάνθη και τον Schaubert να φτιάξουν το σχέδιο της πόλης. Η βαριά κατάρα της λαμογιάς έπιασε στο σημείο μηδέν της χώρας: Στην Ομόνοια, για την δυσλειτουργικότητα της οποίας οι εφημερίδες γκρινιάζουν από τον 19ο αιώνα και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. 

Εμείς οι Έλληνες – δια του ό,τι να’ναι - ερχόμαστε να ανατρέψουμε κάθε έννοια κανονικού σχεδιασμού. Εάν κανείς κατέβει την Πατησίων, με κατεύθυνση προς την Ομόνοια, θα έχει στο μέτωπό του την Ακρόπολη. Εκεί, όμως, θα φτάσει μέσω της οδού Αθηνάς, έναν δρόμο τόσο αυθεντικά βαλκανικό, που είναι οικείος σε οποιονδήποτε άνθρωπο με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή και τη Νοτιοανατολική Ασία, δηλαδή περιοχές απόλυτα εξοικειωμένες με το ό,τι να’ναι. 

Η Πατησίων είναι ένα ιστορικό βουλεβάρτο που χαράχθηκε για να επικοινωνεί με την Ακρόπολη και να συνδέει το κέντρο της πόλης με τα προάστια της εποχής. Σε οποιαδήποτε κανονική χώρα, θα ήταν μια 5η λεωφόρος. Σε εμάς, είναι μια κεντρική λεωφόρος όπου δεν μπορείς να ζήσεις από τη βαβούρα και το καυσαέριο, τακτικά διάφοροι μπάχαλοι καίνε λεωφορεία και, κανείς δεν καθαρίζει ή συντηρεί οτιδήποτε. Αγαπητοί Θεσσαλονικείς, έχει και ο τόπος μας προβλήματα – δε λέω – αλλά αυτό το χάλι δεν το φαντάζεστε. 

Στην Ελλάδα η μετάπτωση σε συνθήκες Τρίτου Κόσμου αποτελεί τη νέα κανονικότητα. Και το αστείο είναι ότι ο κόσμος γουστάρει. Τρέμω την ώρα που θα πρέπει να εξηγήσω στην κόρη μου γιατί ο κάθε ηλίθιος διπλοπαρκάρει και κλείνει την λωρίδα των λεωφορείων. Γιατί οι μάγκες καπνίζουν σε όλα τα μαγαζιά, παρόλο που αυτό δεν επιτρέπεται, και γιατί όλοι εμείς (τουλάχιστον όσοι το κόψαμε και διακρίνουμε την βρώμα που κάποτε κουβαλούσαμε), δεν κάνουμε τίποτα για αυτό. Ειλικρινά, μπαίνει χειμώνας και δεν ξέρω που θα πηγαίνω το παιδί μας. 

Αλλά ας επανέλθω στο βασικό πρόβλημα. Η κατάσταση μου χειροτερεύει. Πλέον, όταν λίγο ξεχνιέμαι, όχι απλά νομίζω ότι βρίσκομαι στη Θεσσαλονίκη, αλλά ακούω και τη θάλασσα. Σοβαρά! Τις προάλλες ήμουν σε ένα πάρτι σε ταράτσα της πλατείας Συντάγματος - μια φίλη έφευγε για την Κύπρο και μας φίλεψε - και άκουγα με τα σοβαρά μου τον παφλασμό των κυμάτων. Στην Ερμού – πάνω από τα μαγαζιά! 

Κάτι δεν πάει καλά. Έβλεπα για μέρες στον ύπνο μου ότι η παραλιακή ξεκινούσε στο τέλος της Φωκίωνος Νέγρη, στην Κυψέλη και ότι βοηθούσα ξένους Airbnbήδες να κατευθύνουν προς την οδό Κέρκυρας, έναν δενδρόφυτο δρόμο ο οποίος στο υψηλότερό του σημείο «βλέπει» Πειραιά και Σαλαμίνα - σαν να έβαζες τον Άγιο Παύλο στην Κασσάνδρου. Και τι να πρωτοεξηγήσω στο παιδί; Ότι ίσως τις νύχτες να έρχεται κρυφά ο Θερμαϊκός και να σκεπάζει την Αθήνα; Ή ότι κατέβηκε το Σύνταγμα και γίνηκε λιμάνι; 

Δημοσιεύθηκε στο "Identity Thessaloniki"