Η θεα Αθηνα του Μολχο

 

Ο παππούς μου είχε στο δικηγορικό του γραφείο ένα μικρό πινακάκι με την θεά Αθηνά. Ήταν, όπως λέει η γιαγιά, το γούρι του που του έφερνε υποθέσεις. 

Μία μέρα, το 2010, μου είπε την ιστορία του. Πριν τον πόλεμο και την Κατοχή, το πινακάκι βρισκόταν στο βιβλιοπωλείο του Μόλχο στη Θεσσαλονίκη. 

Όταν οι Ναζί έστειλαν τους Εβραίους της πόλης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τα μαγαζιά πέρασαν σε μεσεγγυούχους, οι οποίοι ανέλαβαν τις εβραϊκές περιουσίες (φαντάζεστε τι έγινε). 

Όταν οι Γερμανοί έφυγαν, το ΕΑΜ κατέλαβε την Θεσσαλονίκη, έδιωξε τους μεσεγγυούχους και όρισε δικούς του υπεύθυνους στα εβραϊκά μαγαζιά, μέχρι να επιστρέψουν οι Ισραηλίτες - όσοι τελικά επέστρεψαν (κάποιοι πήραν και υποτυπώδεις αποζημιώσεις από το ΕΑΜ). 

Τότε ο παππούς ήταν τραυματισμένος σε νοσοκομείο του ΕΑΜ στην Χαλκιδική (είχε φάει έξι σφαίρες από τους Βούλγαρους σε μία αποτυχημένη επιχειρήση ενέδρας κοντά στον Λαγκαδά). Η γιαγιά, πιτσιρίκα τότε, τον περίμενε να γίνει καλά και να γυρίσει στη Σαλονίκη. 

(Η γιαγιά ήταν όμορφη και 20 χρονώ τότε). 

Μία μέρα, μπήκε στο βιβλιοπωλείο του Μόλχο, το οποίο είχε αναλάβει ένας ΕΛΑΣίτης, ο οποίος την είδε και του γύρισαν τα μάτια. 

Της λέει "μπορείς να πάρεις ότι θέλεις, αρκεί να βγούμε ραντεβού". Η γιαγιά είδε το πινακάκι και σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να το πάρει και να το δώσει στον παππού. Έκανε, λοιπόν, ότι ενέδωσε, πήρε το πινακάκι και το απόγευμα έστησε τον ΕΛΑΣίτη στον Λευκό Πύργο. 

(Γυναίκες...)

Χρόνια μετά, όταν ο παππούς άνοιξε το δικηγορικό γραφείο (σταμπαρισμένος ως αριστερός, αναγκαζόταν να τρέχει στα χωριά για να βρει πελατεία), έβαλε το πινακάκι με την Αθηνά στο γραφείο του όπου το κράτησε μέχρι να συνταξιοδοτηθεί. Μετά το πήρε σπίτι. 

Όταν μου είπε την ιστορία, το πήρα, έψαξα και βρήκα τον απόγονο του Μόλχο και του το επέστρεψα. Ήταν συγκινητική στιγμή. Και καθαρτήριος. 

Αυτά για να μην ξεχνάμε την ιστορία μας. Τι πέρασε αυτός ο τόπος και οι άνθρωποί του. 

Και τι περνούν σήμερα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη.