Το Μνημόνιο, η Καινοτομία και το Ευρώ
Introduction of the Slavonic Liturgy in Great Moravia
The Slav Epic' cycle No.3
Alphonse Mucha
egg tempera on canvas
Praha, 1912
Βρωμιά. Εγκατάλειψη. Σπασμένα πεζοδρόμια. Τα κτίρια στη λεωφόρο Βουλιαγμένης προδίδουν την εικόνα μίας πόλης, στην οποία το ρολόι σταμάτησε πριν από 30 χρόνια - ίσως και παλιότερα.
Οι γέρικες πολυκατοικίες του κέντρου των Αθηνών θαρρείς και συνομιλούν μεταξύ τους. Κάποιες, παλιές αρχόντισσες, σαν αυτές της λεωφόρου Κηφισίας στους Αμπελοκήπους προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή μία ιδέα από το παλιό μεγαλείο της ανοικοδόμησης. Παλεύουν μόνες τους. Τα φώτα στα περισσότερα διαμερίσματα είναι κλειστά, ενώ ο μεγάλος δρόμος από κάτω τους είναι μάλλον άδειος.
Η Ανοιξιάτικη λιακάδα του Μάρτη προσφέρει απλόχερα μία ψευδαίσθηση ξεγνοιασιάς. Ένα σύντομο διάλειμμα φωτός σε ένα σκοτάδι, που δεν μέλλει να σταματήσει.
Στα τρία χρόνια υπαγωγής της Ελλάδας στον «μηχανισμό προστασίας» των πιστωτών δύο λέξεις, το Μνημόνιο και η Καινοτομία, απέκτησαν άλλη σημασία και νόημα.
Προφανώς κάποιος μετέφρασε το Μνημόνιο αυτολεξεί από το memorandum, έναν βαρετό έως τότε όρο, τεχνοκρατικής φύσης. Θα μπορούσε να λέγεται «Συμφωνία», «Σύμφωνο», «Πρωτόκολλο», λέξεις που, εάν υιοθετούνταν, θα είχαν σήμερα «δυναμιτιζόμενη» σημασία.
Η δεύτερη λέξη που απέκτησε διευρυμένο νόημα είναι η Καινοτομία. Μέχρι πρότινος σήμαινε μία σημαντική τεχνολογική, επιστημονική ανακάλυψη ή δημιουργία που έδινε περισσότερες επιλογές. Σήμερα αποτελεί έννοια οριζόντια που προδίδει επιχειρηματικότητα και εξαγωγές.
Το Μνημόνιο ήταν ένα κείμενο που γράφτηκε στο πόδι από τους δανειστές και η Τρόικα το επέβαλλε στην ελληνική κυβέρνηση. Βόλεψε τους ξένους γιατί έβαλαν την Ελλάδα σε καθεστώς πλήρους ελέγχου και εξ ανάγκης τους δικούς μας γιατί ήρθε να υποκαταστήσει το στρατηγικό σχέδιο για τη χώρα που ποτέ δεν είχαμε.
Έκτοτε πέρασε μία μικρή αιωνιότητα, κατά τη διάρκεια της οποίας, η χώρα έπαθε τεράστια ζημιά και εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι καταστράφηκαν. Στην πορεία εμφανίστηκαν καλοθελητές, λομπίστες και διάφοροι άλλοι που επέβαλλαν την διάλυση της αγοράς εργασίας (όπου δεν είχε αποδομηθεί στο παρελθόν).
Και φτάνουμε στο σήμερα με μία μικρή και μη ανταγωνιστική βιομηχανία, μία οικονομία που πουλάει υπηρεσίες μεταξύ της, μία χώρα όπου τα λαμόγια και οι απατεώνες παραμένουν εκεί που ήταν και δεν τους έχει κουνήσει κανείς, και όλα αυτά χωρίς καν τραπεζικό σύστημα.
Είναι σαφές ότι αυτό το πράγμα δεν μπορεί να περπατήσει. Ήδη, η καλύτερα μορφωμένη γενιά θυσιάζεται σε έναν παράλογο βωμό.
Παράλληλα, η έννοια Καινοτομία πήρε το βάπτισμα του πυρός στις business. Start up ανοίγουν σαν τα μανιτάρια, μικρές αλλά ταλαντούχες εταιρίες φέρουν λεφτά και επενδυτές, παραδοσιακοί παίκτες στρέφονται στις εξαγωγές και τμήμα της οικονομίας κινείται πιο πολύ πιο επιθετικά στο εξωτερικό. Αρκεί; Με τίποτε!
Ακόμη και εάν αύριο δημιουργούνταν 150.000 νέες επιχειρήσεις εξ αυτών θα επιβίωνε μεσοπρόθεσμα περίπου ένα 10-15%. Πόσες δουλειές θα άνοιγαν; Δύσκολο να το πεις, αλλά όλες θα ήταν καλοδεχούμενες.
Όμως, για να ανακάμψει η χώρα χρειάζεται σχέδιο. Πρέπει να ανασυντάξει την βιομηχανία και να ανοίξει τα εργοστάσια, να εκσυγχρονίσει τον πρωτογενή τομέα, να βελτιώσει το τουριστικό προϊόν και να δημιουργήσει προνομιακές σχέσεις με τις αναδυόμενες δυνάμεις. Αυτά, όμως, χρειάζονται μία γενιά για να γίνουν. Και όπως δείχνουν τα πράγματα, ο χρόνος τελειώνει.
Ωστόσο, προέκυψαν και νέες εξελιξεις, που προμηνύουν εθνικές περιπέτειες. Η «σωτηρία» της Κύπρου στέλνει το μήνυμα προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι το τίμημα της (μη) χρεοκοπίας θα είναι σιδηρούν.
Όμως, η σκληρότητα του Ιερατείου των Βρυξελλών και του Βερολίνου στέλνει και ένα ακόμη χειρότερο μήνυμα, αποδεικνύοντας ότι στην περιφέρεια της Ευρωζώνης οι καταθέσεις δεν είναι πια ασφαλείς και ότι όποιος ζητήσει «προστασία» θα υποστεί εξευτελιστικές για κυρίαρχο κράτος συνέπειες.
Μάλιστα, σε επίπεδο συμβολισμού το γεγονός ότι οι επίσημες δηλώσεις εκ μέρους της ΕΚΤ δεν έγιναν από τον επικεφαλής της, Μάριο Ντράγκι, αλλά από το μέλος του ΔΣ, Γιόργκ Άσμουσεν είναι ενδεικτική μίας κατάστασης, όπου το Βερολίνο χαράσσει την πολιτική και οι άλλοι ακολουθούν.
Είναι βέβαιο πλέον ότι οι εξελίξεις λειτουργούν μικροπρόθεσμα υπέρ των Γερμανών, αφού μόλις σήκωσαν ένα νέο κύμα φυγής καταθέσεων προς Βορράν.
Με την οικονομική περιπέτεια της Ευρώπης να εκτυλίσσεται κατά τρόπο διαβολικό με την πάροδο του χρόνου, το Ευρώ αποκτά και αυτό μία νέα σημασία: Αυτήν των θυσιών που απαιτούνται από το μακρινό Διευθυντήριο για τη συμμετοχή στο κοινό νόμισμα, αλλά και για τη «σωτηρία» από τις ίδιες της ασυμμετρίες που αυτό επιβάλλει.
Όσο το Βερολίνο σχηματοποιεί με όλο και μεγαλύτερες λεπτομέρειες τους όρους και τις προϋποθέσεις της σιδηράς, τευτονικής, γερμανικής Ευρώπης τόσο θα ανοίγει με όλο και περισσότερη ωριμότητα η κουβέντα για το που τελικά θα μας βγάλει αυτός ο «μονόδρομος», για τις διαθεσιμες εναλλακτικές, αλλά και για τους κινδύνους που αυτές συνεπάγονται.
Πάντως, η ιστορία έχει δείξει δύο πράγματα: Πρώτον, ότι κανένα σχέδιο και κανένα πρόγραμμα δεν μπορει να προχωρήσει σε καθεστώς δημοκρατίας, εάν δεν έχει ευρεία λαϊκή υποστήριξη. Και δεύτερον, ότι η Ελλάδα ήταν πάντα στην πλευρά των νικητών όταν βρισκόταν πλάι στις εκάστοτε ναυτικές δυνάμεις.
Έτσι, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δούμε λίγο πέρα απ'τη μύτη μας τον χάρτη που αλλάζει, να αναλογιστούμε κατά πόσον τελικά μας συμφέρουν όλα αυτά που γίνονται και να μετρήσουμε τις επιλογές μας. Ίσως έτσι αρχίσουμε να βλέπουμε ότι μας συμφέρουν πράγματα που έως πρότινος μας φάνταζαν τουλάχιστον ετερόκλητα, αδιάφορα ή ριψοκίνδυνα.
Στη ζωή παίρνεις ό,τι διεκδικείς και όχι ό,τι αξίζεις.
Παράλληλα, η έννοια Καινοτομία πήρε το βάπτισμα του πυρός στις business. Start up ανοίγουν σαν τα μανιτάρια, μικρές αλλά ταλαντούχες εταιρίες φέρουν λεφτά και επενδυτές, παραδοσιακοί παίκτες στρέφονται στις εξαγωγές και τμήμα της οικονομίας κινείται πιο πολύ πιο επιθετικά στο εξωτερικό. Αρκεί; Με τίποτε!
Ακόμη και εάν αύριο δημιουργούνταν 150.000 νέες επιχειρήσεις εξ αυτών θα επιβίωνε μεσοπρόθεσμα περίπου ένα 10-15%. Πόσες δουλειές θα άνοιγαν; Δύσκολο να το πεις, αλλά όλες θα ήταν καλοδεχούμενες.
Όμως, για να ανακάμψει η χώρα χρειάζεται σχέδιο. Πρέπει να ανασυντάξει την βιομηχανία και να ανοίξει τα εργοστάσια, να εκσυγχρονίσει τον πρωτογενή τομέα, να βελτιώσει το τουριστικό προϊόν και να δημιουργήσει προνομιακές σχέσεις με τις αναδυόμενες δυνάμεις. Αυτά, όμως, χρειάζονται μία γενιά για να γίνουν. Και όπως δείχνουν τα πράγματα, ο χρόνος τελειώνει.
Ωστόσο, προέκυψαν και νέες εξελιξεις, που προμηνύουν εθνικές περιπέτειες. Η «σωτηρία» της Κύπρου στέλνει το μήνυμα προς κάθε ενδιαφερόμενο ότι το τίμημα της (μη) χρεοκοπίας θα είναι σιδηρούν.
Όμως, η σκληρότητα του Ιερατείου των Βρυξελλών και του Βερολίνου στέλνει και ένα ακόμη χειρότερο μήνυμα, αποδεικνύοντας ότι στην περιφέρεια της Ευρωζώνης οι καταθέσεις δεν είναι πια ασφαλείς και ότι όποιος ζητήσει «προστασία» θα υποστεί εξευτελιστικές για κυρίαρχο κράτος συνέπειες.
Μάλιστα, σε επίπεδο συμβολισμού το γεγονός ότι οι επίσημες δηλώσεις εκ μέρους της ΕΚΤ δεν έγιναν από τον επικεφαλής της, Μάριο Ντράγκι, αλλά από το μέλος του ΔΣ, Γιόργκ Άσμουσεν είναι ενδεικτική μίας κατάστασης, όπου το Βερολίνο χαράσσει την πολιτική και οι άλλοι ακολουθούν.
Είναι βέβαιο πλέον ότι οι εξελίξεις λειτουργούν μικροπρόθεσμα υπέρ των Γερμανών, αφού μόλις σήκωσαν ένα νέο κύμα φυγής καταθέσεων προς Βορράν.
Με την οικονομική περιπέτεια της Ευρώπης να εκτυλίσσεται κατά τρόπο διαβολικό με την πάροδο του χρόνου, το Ευρώ αποκτά και αυτό μία νέα σημασία: Αυτήν των θυσιών που απαιτούνται από το μακρινό Διευθυντήριο για τη συμμετοχή στο κοινό νόμισμα, αλλά και για τη «σωτηρία» από τις ίδιες της ασυμμετρίες που αυτό επιβάλλει.
Όσο το Βερολίνο σχηματοποιεί με όλο και μεγαλύτερες λεπτομέρειες τους όρους και τις προϋποθέσεις της σιδηράς, τευτονικής, γερμανικής Ευρώπης τόσο θα ανοίγει με όλο και περισσότερη ωριμότητα η κουβέντα για το που τελικά θα μας βγάλει αυτός ο «μονόδρομος», για τις διαθεσιμες εναλλακτικές, αλλά και για τους κινδύνους που αυτές συνεπάγονται.
Πάντως, η ιστορία έχει δείξει δύο πράγματα: Πρώτον, ότι κανένα σχέδιο και κανένα πρόγραμμα δεν μπορει να προχωρήσει σε καθεστώς δημοκρατίας, εάν δεν έχει ευρεία λαϊκή υποστήριξη. Και δεύτερον, ότι η Ελλάδα ήταν πάντα στην πλευρά των νικητών όταν βρισκόταν πλάι στις εκάστοτε ναυτικές δυνάμεις.
Έτσι, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δούμε λίγο πέρα απ'τη μύτη μας τον χάρτη που αλλάζει, να αναλογιστούμε κατά πόσον τελικά μας συμφέρουν όλα αυτά που γίνονται και να μετρήσουμε τις επιλογές μας. Ίσως έτσι αρχίσουμε να βλέπουμε ότι μας συμφέρουν πράγματα που έως πρότινος μας φάνταζαν τουλάχιστον ετερόκλητα, αδιάφορα ή ριψοκίνδυνα.
Στη ζωή παίρνεις ό,τι διεκδικείς και όχι ό,τι αξίζεις.
Σχόλια